آلام المسيح والخلفية الكتابية
نصوص توراتية والتوراة الشفهية
يوسف جريس شحادةمنتدى أبناء المخلص _ كفرياسيف
مقدمة
قراءة التوراة بفكر مسيحي ومعرفة النصوص الانجيلية، تبيّن لنا مدى أهمية معرفة خبايا التوراة وحكمة الرب التي تتجلّى في الربط بين التوراة والتفسير المسيحي لها.
ما من جديد ان التوراة هي الخلفية للإنجيل، والانجيل تحقيق التوراة وهو التفسير القويم للتوراة. ليس عجبا، لم يقبل الفريسيون والكتبة وغيرهم المسيح وتعاليمه. ليس عبثا قال الرب:" لا تفعلوا افعالهم" ولربما حتى، لا يجب سماعهم ابدا، لانّ هؤلاء الكتبة فسّروا النصوص كما يروق لهم، وغاية تفسيرهم تتحور وتدور حول حفظ مكانتهم في المجتمع واستغلال الثوب الكهنوتي ليتسّتروا خلفه بجهلهم وفقدانهم للتعليم، المسيح الرب كشف جهلهم وأدرك الشعب غايتهم بالتسلط والسيطرة وجمع المال والجاه ليس الا.
اشعياء الفصل 53، قمّة الغزارة في المعنى المسيحي والكثير من الباحثين يطلقون على سفر اشعياء "الانجيل الخامس".
نتمحور هنا عن موضوع الام المسيح حسب النصوص التلمودية وغيرها، نسرد بعض النصوص الانجيلية التي تتحدث عن آلام الرب لكي ندرك حكمة الله والتهيئة التوراتية للنصوص الانجيلية هذه وغيرها.
في لوقا 6 _1 :22 نقرأ عن التآمر على يسوع وخيانة يهوذا وفي يوحنا 11 _1 :17 عن قصة آلام وصلب وقيامة الرب وفي مت 68 _57 :26 عن يسوع في مجلس اليهود " السنهدرين" وفي يو 40 _28 :18 الى 11 _1 :19 يسوع عند بيلاطس ويو 16 _12 :19 الحكم على يسوع بالموت ووضع اكليل الشوك على راس يسوع مت 31 _27 :27 ولو 33 _26 :23 يخبرنا يسوع عن طريق الجلجثة وفي يو 24 _17 :19 عن الصلب واقتسام ثياب يسوع ونقرأ في مت 43 _39 :27 عن الشتم والسخرية من يسوع وفي يو 37 _31 :19 عن الطعن في جنب الرب، الخ.
اهم قطعة توراتية تتحدث عن موضوع "آلام المسيح" نقرأها في اشعياء 13 :52 الى 12 :53 . هذه النصوص تظهر قساوة الآلام وشدتها بكل وضوح، ولمن يدّعي ان هذه الالام تتحدث عن "بني إسرائيل" وليس عن المسيح، نأتي بنصوص تلمودية ومدراشية ومشنائيّة {ان جاز التعبير عن المشناة } فكلّها تتحدّث عن "المسيح".
ورد في " מדרש תנחומא תולדות פרק יד :" מי אתה הר הגדול לפני זרובבל למישור זה משיח בן דוד, ולמה נקרא שמו הר הגדול שהוא גדול מן האבות שנאמר {ישעיה, נב} הנה ישכיל עבדי ירום ונשא וגבה מאד, ירום מאברהם ונשא מיצחק וגבה מיעקב, ירום מאברהם שנאמר {בראשית, יד} הרימותי יד אל ה', ונשא ממשה שאמר {במדבר, יא} כי תאמר אלי שאהו בחיקך, וגבה כמלאכי השרת שנאמר {יחזקאל, א } " يستهل النص من زكريا 7 :4 :" مَنْ أَنْتَ أَيُّهَا الْجَبَلُ الْعَظِيمُ؟ أَمَامَ زَرُبَّابِلَ تَصِيرُ سَهْلًا! فَيُخْرِجُ حَجَرَ الزَّاوِيَةِ بَيْنَ الْهَاتِفِينَ: كَرَامَةً، كَرَامَةً لَهُ». "وفي التفسير أعلاه:" هذا المسيح ابن داوود" " ولماذا يسمّيه او يدعى "الجبل العظيم" لأنه اعظم من الآباء {إبراهيم واسحق ويعقوب} حسب اشعياء 13 :52 :" هُوَذَا عَبْدِي يَعْقِلُ، يَتَعَالَى وَيَرْتَقِي وَيَتَسَامَى جِدًّا." وهو اسمى من موسى حسب العدد 12: 11 :" أَلَعَلِّي حَبِلْتُ بِجَمِيعِ هذَا الشَّعْبِ؟ أَوْ لَعَلِّي وَلَدْتُهُ، حَتَّى تَقُولَ لِي احْمِلْهُ فِي حِضْنِكَ كَمَا يَحْمِلُ الْمُرَبِّي الرَّضِيعَ، إِلَى الأَرْضِ الَّتِي حَلَفْتَ لآبَائِهِ؟" وحزقيال 1 عن الحيوانات الأربعة الخ.".
ونقرأ هذا النص أيضا في ": תנחומא בובר תולדות פרק כ, מדרש אגדת בראשית פרק מה. ילקוט שמעוני ישעיהו פרק נב רמז תעו. ילקוט שמעוני זכריה פרק ד רמז תקעא.
وعن المسيح الحامل الخطايا والذي يتألم من اجلنا ولمغفرة خطايا الشعب، من المهم التوضيح ان اصل الاسم " מדרש כונן "بسبب { اسم اول اية التي تبدأ : "ה' בְּחָכְמָה יָסַד אָרֶץ כּוֹנֵן שָׁמַיִם בִּתְבוּנָה, ويسمى ايضا ברייתא דמעשה בראשית, } في :" מדרש כונן ב ד :" , ובתוכו משיח בן דוד שהוא אהב את ירושלם, אליהו ז"ל תופשו בראשו ומניחו בחיקו ומחזיקו וא״ל סבול יסורין ודין מרך שמייסרך על חטאת ישראל, וכן כתוב והוא מחולל מפשעינו מדוכא מעונותינו, עד זמן שיבא הקץ."وباختصار، وفي داخله المسيح ابن داود الذي أحب اورشليم، وايليا يمسكه في راسه واضعا إياه بحضنه قائلا احتمل الالام وتعذّبت بسبب خطيئة إسرائيل وكما مكتوب سوف يحمل خطايانا ومضطهد من ذنوبنا حتى يأتي في النهاية" نشير ان النص يستند على اشعياء 5 :53 :" وَهُوَ مَجْرُوحٌ لأَجْلِ مَعَاصِينَا، مَسْحُوقٌ لأَجْلِ آثَامِنَا. تَأْدِيبُ سَلاَمِنَا عَلَيْهِ، وَبِحُبُرِهِ شُفِينَا. "وتفسير :" مَجْرُوحٌ لأَجْلِ مَعَاصِينَا، مَسْحُوقٌ لأَجْلِ آثَامِنَا " نقرأ في {ילקוט שמעוני תהלים פרק ב }:" וַ֭אֲנִי נָסַ֣כְתִּי מַלְכִּ֑י לשלשה חלקים נתחלקו הייסורין אחד לדוד ולאבות ואחד לדורנו ואחד למלך המשיח, הדא הוא דכתיב והוא מחולל מפשעינו מדוכא מעוונותינו וגו'" {وانا مسحت ملكي لثلاثة اقسام وتقسّموا العذاب، واحد لداود وللآباء وواحد لجيلنا وواحد للملك المسيح، هذا هو المكتوب هو مَجْرُوحٌ لأَجْلِ مَعَاصِينَا، مَسْحُوقٌ لأَجْلِ آثَامِنَا ".
كذلك لو راجعنا " מדרש תהלים וילקוט שמעוני לתהלים ומדרש שמואל" בתלמוד הבבלי, סנהדרין דף צג, ב :" משיח דכתיב {ישעיהו יא, ב}ונחה עליו רוח ה' רוח חכמה ובינה רוח עצה וגבורה רוח דעת ויראת ה' וגו' וכתיב (ישעיהו יא, ג) והריחו ביראת ה' אמר רבי אלכסנדרי מלמד שהטעינו מצות ויסורין כריחיים" {المسيح حيث مكتوب اشعياء 2 :11 :" وَيَحُلُّ عَلَيْهِ رُوحُ الرَّبِّ، رُوحُ الْحِكْمَةِ وَالْفَهْمِ، رُوحُ الْمَشُورَةِ وَالْقُوَّةِ، رُوحُ الْمَعْرِفَةِ وَمَخَافَةِ الرَّبِّ." هذا ينطبق على المسيح الرب.
תלמוד בבלי מסכת סנהדרין דף צח ב :" ורבנן אמרי חיוורא דבי רבי שמו שנאמר {ישעיהו נג, ד} אכן חליינו הוא נשא ומכאובינו סבלם ואנחנו חשבנוהו נגוע מוכה אלהים ומעונה "{ قال الراب ان اسمه المعلم الابرص كما قيل على لسان اشعياء 4 :53 :" لكِنَّ أَحْزَانَنَا حَمَلَهَا، وَأَوْجَاعَنَا تَحَمَّلَهَا. وَنَحْنُ حَسِبْنَاهُ مُصَابًا مَضْرُوبًا مِنَ اللهِ وَمَذْلُولًا." نفهم ان الراب ينسب النبوة للمسيح.
عن الالام نقرأ أيضا في، פסיקתא רבתי לו :" התחיל הקב"ה מתנה עמו ואומר הללו שגנוזים הם אצלך עונותיהם עתידים להכניסך בעול ברזל ועושים אותך (כעול) [כעגל] הזה שכהו עיניו ומשנקים את רוחך בעול ובעונותיהם של אילו עתיד לשונך לידבק בחיכך רצונך בכך אמר משיח לפני הקדוש ברוך הוא שמא אותו צער שנים רבות הם אמר לו הקדוש ברוך הוא חייך וחיי ראשי שבוע (את) [אחת] שגזרתי עליך אם נפשך עציבה אני טורדן מעכשיו אמר לפניו רבון העולמים בגילת נפשי ובשמחת לבי אני מקבל עלי על מנת שלא יאבד אחד מישראל ולא חיים בלבד (יושיע) [יושעו] בימי [אלא אף אותם שגנוזים בעפר ולא מתים בלבד יושעו בימי אלא אף אותם מתים שמתו מימות אדם הראשון עד עכשיו] ולא אילו בלבד אלא אף נפלים [יושעו בימי] ולא אילו בלבד יושעו בימי אלא (למי) [כל מי] שעלתה על דעתך להבראות ולא נבראו (בהם) בכך אני רוצה בכך אני מקבל עלי באותה שעה מונה לו הקב"ה ארבע חיות שנושאות את כסאו של הכבוד של משיח באותה השעה אמרו אויביו ושרי המלכיות בואו ונשטין על דורו של משיח שלא יבראו לעולם אמר להם הקב"ה איך אתם מסטינים על הדור ההוא שהוא חמוד ונאה ואני שמח בו ואני
